Bijbelgebruik en Bijbelvertaling

De Heere openbaart Zich aan ons in Zijn Woord. Een van de mid-delen om God te leren kennen is dan ook dat wij zelf het Woord van God dagelijks biddend onderzoeken. Daarmee kunnen we nooit te jong beginnen. Ik roep ouders ertoe op hun kinderen zo gauw zij kunnen lezen een Bijbel te geven en in het algemeen tot lezen te stimuleren. 
Een beperkte woordenschat is een grote handicap om de bood-schap van de Bijbel te kunnen begrijpen. De Bijbel zal altijd uitleg en toelichting nodig houden. Dat is niet het enige doel van de prediking, maar maakt er wel een belangrijk onderdeel van uit.

We mogen om de Bijbel beter te verstaan ook allerlei hulpmidde-len gebruiken. Ik denk aan de kanttekeningen bij de Statenverta-ling en een Bijbelcommentaar als dat van Matthew Henry. Ik noem ook de Statenbijbel met uitleg die uitkwam bij De Banier. De kant-tekeningen van de Statenvertaling zijn soms wat beknopt en bij menige tekst is geen kanttekening. De Bijbel met uitleg biedt een kort commentaar op elke tekst en heeft ook zeer handzame over-zichten.

Als wij de Statenbijbel lezen doen wij dat in een editie die het taalkleed heeft van de negentiende eeuw. De uitgave van de GBS is een nauwkeurig nageziene versie van de uitgave die in 1888 onder verantwoordelijkheid van het NBG verscheen. De taalont-wikkeling is doorgegaan. 
Niet alleen gebruikers van de Statenvertaling, maar ook van de Nieuwe Vertaling kregen moeite met de vele verouderde uitdruk-kingen. Het NBG gaf de Nieuwe Bijbelvertaling uit en inmiddels is er ook de Bijbel in Gewone Taal. Nu zijn dat geen Bijbelvertalin-gen die ik graag zou aanraden om als huisbijbel te gebruiken.

De Herziene Statenvertaling is meer dan alleen een hertaling van de Statenvertaling. Voor het overgrote deel zijn verouderde woor-den en uitdrukkingen vervangen. Soms maakte men ook een nieuwe vertaling. Vooral in bepaalde oudtestamentische Bijbel-boeken is dat het geval. Dan is de nieuwe vertaling vergeleken met de brontalen veelal een verbetering. Op elke vertaling is kritiek te leveren. Dat geldt ook voor de HSV. 
In het algemeen zie je in de HSV iets minder het Hebreeuwse en Griekse taaleigen terug dan in de SV. Dat is een verarming. Er is ook onterechte kritiek geweest. Een van de kritiekpunten was dat de hertaling wel wat rigoureus was. Samen met andere punten was dat de kritiek van de GBS.

Van de kant van de Gereformeerde Gemeenten, de Hersteld Hervormde Kerk en ook vanuit het reformatorisch onderwijs is de GBS dringend verzocht om met een goede en grondige hertaling van de Statenvertaling te komen die het taalkleed van de negen-tiende-eeuw vervangt door dat van de eenentwintigste eeuw. De Bijbel is ons gegeven opdat wij God leren kennen. God gaf ons het Oude Testament in het Hebreeuws en voor een zeer klein deel in het Aramees en het Nieuwe Testament in het Grieks. 
Reeds in de Middeleeuwen begon men de Bijbel in de lands­talen te vertalen. Dat waren vertalingen van de Vulgata, de Latijnse vertalingen van de Bijbel. De Reformatie heeft bepleit dat de Bijbel vanuit de oorspronkelijke talen in de landstalen moest worden overgezet.

Men wilde dat doen getrouw aan wat er stond in het Hebreeuws en in het Grieks. De taal van de Statenvertaling had en heeft iets verhevens. Echter voor de zeven­tiende-eeuwse lezer waren net als voor de huidige lezer niet alle woorden alledaags, maar er stonden geen verouderde woorden in.

In de uitgave van de Statenvertaling die wij nu gebruiken, zijn al heel wat zeventiende-eeuwse woorden vervangen. Van ‘kapittel’ is ‘hoofdstuk’ gemaakt, van ‘exempel’ ‘voorbeeld’ en van ‘wijf’ vrouw. Het woordje ‘ende’ is overal door ‘en’ vervangen en dan ben ik bepaald nog niet compleet. Al deze zaken zijn met de GBS besproken om de noodzaak van een hertaling onder de aandacht te brengen en te laten zien dat hertaling geen principieel punt is. Immers, de editie die men nu uitgeeft, is ook een hertaling.

De GBS zou tot hertaling overgaan, maar inmiddels heeft men toch besloten hier­van af te zien. Er bleken namelijk zo veel verouderde woorden en niet meer gebruikte zins­constructies in de Statenvertaling te staan dat het effect op de Statenvertaling te groot zou zijn. Ik was eigenlijk wel wat verbaasd over deze mede-deling. 

Immers, het punt is niet dat een dergelijke hertaling de He-breeuwse en Griekse brontekst van de Bijbel niet meer getrouw weergeeft, maar dat het Nederlandse taalkleed ingrijpend ver-anderd. Een verandering die naar men zelf aan geeft te maken heeft met het feit dat door de taalontwikkeling een groot aantal woorden en constructies in de huidige versie van de Statenver-taling is verouderd.

Hiermee relativeert namelijk de GBS een groot deel van de kritiek die zij in het verleden op de HSV heeft gehad en beveelt zij, al zal dat niet zo bedoeld zijn, feitelijk indirect de HSV aan voor hen die door de veelheid van ver­ouderde woor­den en uitdrukkingen de boodschap van de Bijbel in de negentiende-eeuwse versie van de Staten­­vertaling niet meer kunnen begrijpen. 
Dan denk ik allereerst, maar bepaald niet uitsluitend, aan bui-tenstaanders die je een Bijbel geeft. Want ik neem aan dat ook de GBS de NBV en de Bijbel in Gewone Taal niet als huisbijbel wil aanbevelen. Men kan die in­di­recte aan­­­be­­ve­ling die nu is gedaan door de GBS, opvolgen. Is de taal geen probleem, dan hoeft dat niet. Een tus­sen­­mogelijkheid is om een paralleleditie van SV en HSV aan te schaffen. Dan kan de SV worden gebruikt en waar de taal problemen geeft naar de HSV worden gekeken.

Wat ik jong en oud dringend wil aanbevelen om dagelijks de Bijbel zelf te lezen. Het mag niet zo zijn dat men volstaat met het lezen en voorlezen van Bijbelse vertellingen of van dag­boekjes, omdat de Bijbel zelf te moeilijk zou zijn. Ik weet dat meerderen in kerke-lijk Nederland deze gewoonte hebben, maar dat is een zeer slechte zaak. Lees de Bijbel in een Bijbeluitgave die u/jij begrijpt of gebruik die als hulp erbij in plaats dat de Bijbel helemaal dicht blijft.

Het is waar, om de diepste zin van de Schrift te verstaan is meer nodig dan dat wij alleen de woorden begrijpen. Daarvoor is wedergeboorte nodig. Nodig dat wij gaan verstaan dat de wet ons veroordeelt en dat het bloed van Christus echt van alle zonden reinigt. We verstaan de Schrift pas echt in de mate waarin wij echt de Heere Jezus Christus kennen. 
Onderzoekt daarom de Bijbel biddend om de Heilige Geest. Dan zijn we weer bij het doel waartoe God ons de Bijbel gaf. Ik gaf dat doel al aan. Dat is dat wij verzoening vinden met Hem door Christus’ bloed en ons zo in God gaan verheugen als de Bron van het hoogste goed en Hem gaan ver­heer­lijken.