Waarom de Reformatie nog altijd van belang is

In de aanloop naar de herdenking van 500 jaar Reformatie zijn inmiddels tal van boeken ver­sche­nen en er zullen er nog veel meer verschijnen. Dat loopt van hoog wetenschappelijke tot meer populaire publicaties. In de laatste categorie valt het boekje van Michael Reeves en Tim Chester. Zij willen duidelijk maken dat de Reformatie er nog altijd toe doet. De Reformatie zelf bleef geen eenheid. Toch is er een gemeenschappelijke kern die erfgenamen van de Refor­matie met elkaar verbindt.

Alleen al het feit dat de anglicaan Reeves en baptist Chester samen dit boekje konden schrijven, laat dit zien. Ik plaats hier wel een kleine kanttekening. De zes­tiende-eeuwse doopsge-zinden stonden verder van de hoofdstroom van de Reformatie af dan de in de zeventiende eeuw opgekomen baptisten. Dit ge-geven laten Reeves en Chester wat onderbelicht.

De auteurs betogen dat wij niet hoeven te betreuren dat de Reformatie tot stand kwam. Wel dat slechts een deel van de Kerk gereformeerd werd. Breder beginnen geluiden te klinken of wij wel zo gelukkig moeten zijn met de Reformatie. Is uiter-lijke eenheid van de Kerk niet zo’n groot goed dat die nooit mag worden prijsgegeven?

Het antwoord van Reeves en Chester is dat het bestaansrecht van de Kerk in haar uiterlijke verschijningsvorm is gelegen in de verkondiging van het Evangelie van Gods genade. Zij ver-braken de band met Rome en haar bisschop om de ware Kerk voort te zetten. De eenheid en continuïteit van de kerk ligt in de gemeenschap met het geloof van de apostelen en hun ver-kondiging van Jezus Christus en Die gekruisigd.

Evenals Rome beleed de Reformatie dat er buiten de Kerk geen zaligheid is. Voor haar wordt het wezen van de Kerk in-nerlijk bepaald. Zij wordt gevormd door allen die gereinigd zijn door Christus’ bloed en vernieuwd door Zijn Geest. Heel kern-achtig is de formulering van Reeves en Chester dat je niet zalig bent als je deel uit maakt van de Kerk, maar dat je deel uit maakt van de Kerk als je zalig bent.

De Reformatie beleed dat uiteindelijk alleen de Bijbel als het Woord van God toetssteen van ons geloof mag zijn. Terecht wijzen de auteurs erop hoe actueel dit beginsel is. In onze tijd wordt het gezag van de Schrift ondermijnt niet zozeer door een beroep op traditie als op ervaring.

Minstens zo belangrijk is dat zij onderstreepten dat de Refor-matie uitging van de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in de prediking. Prediking mag en moet altijd weer aan de Schrift worden getoetst. Dat neemt echter niet weg dat wij naar de prediking van het Evangelie behoren te luisteren als naar de stem van Christus. Dat maakt de prediking tot een bijzonder gebeuren.

Voor Rome is genade een substantie die ons via de sacra-menten wordt meegedeeld. De Reformatie daarentegen ver-staat heel terecht de genade relationeel. In Zijn genade komt Christus Zelf tot ons. Wie genade ontvangt, wordt door het geloof met Christus verenigd. John Henry Newman die in de negentiende eeuw van anglicaan rooms-katholiek werd, kon in een gezang verwoorden dat hij vanwege zijn onwaardigheid liever in het vagevuur bleef om zo vanaf een gepaste afstand Gods liefde te bezingen dan in Zijn directe nabijheid. De Reformatie heeft geleerd dat de gemeenschap met God door Christus en daarmee Diens nabijheid, de bron zijn van het bezingen van Gods lof.

We kunnen van het boekje van Reeves en Chester onder andere leren dat het besef dat wij Gods genade niet hebben verdiend, niet betekent dat wij niet zeker mogen zijn van Zijn genade. Een gedachte dat helaas toch ook weer in kerken van de Reformatie ingang vond. 
Ter bestrijding van deze gedachte geef ik een citaat van de puritein Richard Sibbes door uit het laatste hoofdstuk van Why the Reformation Still Matters; het hoofdstuk gewijd aan vreugde en glorie. Een christen hier op aarde mag de zeker-heid hebben dat hij op weg is naar de eeuwige heerlijkheid.

Sibbes schreef: ‘Er zijn veel plichten en gesteldheden die God van vraagt en die zonder een zekerheid op goede gronden niet kunnen zijn (..) God vraagt ons dankbaar in alle dingen te zijn. Hoe kan ik dat zijn als ik niet weet dat God en Christus de mijne zijn?! (..) God vraagt ons: “Verblijdt u, wederom zeg ik: verblijdt u.” Kan een mens zich verheugen dat zijn naam in de hemel is geschreven als hij niet weet dat dit het geval is?! Hoe kan ik God op vreugdevolle wijze dienen wanneer ik betwijfel of hij wel mijn God en Vader is?!’

Michael Reeves en Tim Chester, Why the Reformation Still Matters (Wheaton: Crossway Books, 2016) pb. 224 pp., prijs $14,98 (ISBN 9781433545313)

Grace Alone

In The 5 Solas series: What the Reformers Taught… and Why It Still Matters published by Zondervan Carl R. Trueman wrote on grace alone. In Grace Alone – Salvation as a Gift of God. Trueman looks at the biblical and historical roots of the doctrine of salvation by grace alone; a salvation that is not merited by human works and efforts. He pays attention to Augustine, Thomas Aquinas (whom he characterizes from a Reformed perspective as an unexpected ally), Luther, Calvin and the Reformed Tradition.

He stresses that for those who hold the Reformation doctrine of grace alone, the proclamation of the Word of God is the principal means of grace. It is the thing that God uses to convince people of their sin and misery, to drive them to their knees in repentance and then to draw them to the resurrected Christ by faith. The Holy Spirit applies the faithful proclamation of the preaching to our hearts and unites us so to Christ and give us communion with Him.

In calling attention not only to the meaning of the Word but also of the sacraments in the context of the doctrine of grace alone Trueman goes in the footsteps of the sixteenth century Reformers. They who claim to be their spiritual heirs – and more than once actually are it to a great degree – do not always have the same doctrine of the sacraments as the Reformers. 
Not only for Luther but also for Calvin the sacraments for not first of all an pledge of alliance of the believer nor did they believe that their significance was purely memorial. It were pledges of God that salvation is by grace alone. They sealed and signified what Christ did for those who believe in Him.

Very appropriately also writes about prayer as a means of grace. Prayer must not be seen first of all as something done by us, but as given to us by God as a means of realizing his purposes in our lives. We pray to the Father through Jesus Christ by the Holy Spirit and so we glorify Him as the God of grace and salvation. The book of Trueman informs the head and warms the heart.

Carl R. Trueman, Grace Alone – Salvation as a Gift of God, The 5 Solas series: What the Reformers Taught… and Why It Still Matters (Grand Rapids: Zondervan, 2017), paperback 272 pp., $21,99 (ISBN 9780310515760)

Packer on the Christian Life

J.I. Packer is widely recognized as a leading theologian of 20^th century evangelicalism. In the series Theologians on the Christian Life Sam Storms wrote the volume Packer on the Christian Life: Knowing God in Christ, Walking by the Spirit. The subtitle is aptly chosen and summarizes the two focuses of Packer’s writings. Actually, it makes clear that for Packer Christian life is always life to the honor and glory of the Triune God, who is himself the Source and Author of spiritual life.

One of the great merits of Packer is that he has written in a very accessible way. He can be describes as a kind of 20^th century puritan. Packer himself has again and again testified of his great debt to the puritans. I myself consider the synthetic attitude of Packer towards Anglo-Catholics and Roman-Catho-lics as a serious demerit. But because Storms draws attention of what Packer himself thinks the Bible teaches about Christian life, this demerit has not a real place in the volume Storms has written.

Already as a young theologian the importance to uphold the Bible as the infallible and inerrant Word of God. The central reference point of the message of the Bible is for Packer the atonement. This accent gives his writings both an Christ-centered and experimental emphasis.

For Packer it is very important for the Christian life that we realize that we have a struggle with indwelling sin until death. This was one of the important things Packer himself learned from the puritans. Very valuable is that Storms added an appendix in which he gives exegetical and theological evidence for seeing the man of Romans 7 as a Christian; and then not an immature but mature Christian.

Packer again and again attends us to the fact that the main work of the person of the Holy Spirit is that he unites is to Christ and that Christians have communion with Christ by the indwelling of the Holy Spirit. In this way Packer makes clear that asking attention for the person and work of the Holy Spirit never diminishes our focus on Christ.

I finish this review with the concluding words of Sam Storm’s study on Packer: ‘So, whether you are yeas in years and new to the Christian faith, or, like James Innell Packer, older and spiritual ripe, the call to everyone who knows Christ, at every age, is the same: energetically engage, breathlessly run, relentlessly repent, passionate believe, fervently worship, and zealously seek after God and his holiness.’

Sam Storms, Packer on the Christian Life: Knowing God in Christ, Walking by the Spirit, Theologians on the Christian Life, Stephen J. Nichols and Justin Taylor (ed.), (Wheaton: Crossway, 2015), paperback 224 pp., $18,99 (ISBN 9781433539527)