Belangwekkende Bijbelcommentaren

De Verenigde Staten van Amerika hebben een heel andere geschiedenis gehad dan ons eigen land. Dat geldt zeker kerkelijk. Er is daar nooit één nationale kerk geweest, al was er wel binnen bepaalde kolonies tot aan de Amerikaanse Revolutie sprake van een band tussen de overheid en ene concrete kerk. Voor Massa-chusetts en Connecticut waren dat de Congregatio­na­listische Kerken.
In Amerika maakt men wel nog altijd onderscheid tussen de zo­ge­naamde mainline kerken en kerken die zich daarvan hebben afgesplitst. Er zijn meer­dere main­line kerken: presbyteriaans, gereformeerd, luthers, baptis­tisch, methodistisch enz.

De Lutheran Church Mis­souri Synod is één van de weinige mainline kerken die trouw aan haar oorsprong is gebleven. Wel-bewust wil men vasthouden aan de erfenis van Luther en weet men zich ge­bon­den aan de Formula Concordiae van 1577 en het Konkordienbuch van 1580 waarin alle lutherse belijdenisgeschrif-ten zijn opgeno­men.

In de jaren zeventig leek deze kerk in meer liberaal vaarwater te komen. Een groeiend aantal hoogleraren verbonden aan Con-cordia Theological Seminary zette niet alleen vraagtekens bij de inhoud van de lutherse confessie maar ook bij die van de Schrift zelf. Daarbij ging het om zaken als de realiteit van de eeuwige ramp­zaligheid, de historiciteit van de zondeval, het mozaïsche karakter van de Pentateuch, de werkelijke godheid van Christus.

Een beweging vanaf het grondvlak leidde ertoe dat de hoog-leraren van wie het onder­wijs verontrusting wekte, in 1974 een seminarie in ballingschap begonnen zoals zij dat noem­den. De steun daarvoor bleek echter zeer beperkt. Een klein deel van de leden van Lutheran Church Mis­souri Synod bleek bereed een nieuw meer liberaal kerkverband te vormen.
Wie meer over deze materie wil weten kan ik verwijzen naar de studie A Seminary in Crisis. Daarin worden door Paul A. Zimmer-man de ontwikkelingen van de Lutheran Church Mis­souri Synod en het daarmee verbonden Concordia Theological Seminary vanaf de jaren veertig to de jaren zeventig beschreven.

De huis­uitgever van Lutheran Church Mis­souri Synod is Concor-dia Publishing House. Voor wie de Engelse taal machtig is, is het goed te weten dat deze uitgeverij bezig is een twee­­tal ver­kla­rin­gen op de ge­hele Bijbel uit te geven, namelijk de Concordia Popular Com­men­tary en de Concordia Com­men­­tary.
De eerst serie is gericht op het gewone gemeentelid en neemt de peri­koop als uitgangspunt. De tweede serie gaat dieper op de tekst in, maar is ook voor hen die de brontalen niet beheersen, heel goed leesbaar.

De uitgangs­pun­ten voor de exegese zijn: 1. Schrift met Schrift vergelijken; 2. nauw­gezette aandacht voor de brontekst; 3. de door de auteur bedoelde be­te­kenis achterhalen; 4. gebruik maken van hulp­­wetenschappen om de tekst beter te ver­staan (taal­-wetenschap, ar­cheo­logie enz.); 5 ken­nisnemen van de ge­schie­denis van de exegese; 6. toepassen van de tekst vanuit de weten­schap dat hij gezag­heb­bend is; 7. bo­ven­al de toepassing en vervulling van de tekst tekenen in het licht van Christus en Zijn Kerk.

De redactie geeft aan dat deze uitgangspunten ook door vele niet-lutheranen worden ge­prak­ti­seerd. In feite zijn ze klassiek reforma-torisch en verbin­den zij alle christenen die vast wil­len hou­­den aan de erfenis van de Reformatie, met elkaar. Beide reeksen zijn waar­devol. In onder­scheid van bijvoorbeeld de Nederlandse serie Commentaar Nieuwe Testament krijgen in beide series de toe­­passingen naar het persoonlijke en gemeentelijke leven aparte aan­dacht. Dat verhoogt de waarde.

Op een goede wijze gaat wetenschappelijke Schriftuitleg met stichting samen. Wie heel nauwkeurig leest, zal hier en daar in beide reeksen sporen ont­dek­ken van de lutherse sacra­­­mentsleer. Duidelijk is echter ook dat orthodoxe lutheranen en ortho­doxe gere­for­meer­den veel ge­meenschappelijk hebben.
Dat geldt met name als men in beide tradities niet wars is van piëtisme. Aandacht voor vroomheid in de goede zin van het woord is in beide com­men­ta­renreeksen duidelijk aanwijsbaar. In de beide serie komt bij de weergave van de Bijbelse boodschap tel-kens weer de tweeslag van wet en Evangelie aan de orde.
Het gereformeerde protestantisme is in zijn aandacht voor de inhoud van de Schrift breder dan de lutherse. Echter, dat neemt niet weg dat wij Luther ten volle bijvallen dat zonder het rechte verstaan op het onderscheid en de samenhang van wet en Evan-gelie de diepst zin van de Schrift voor ons verborgen blijft.

Ik besluit met de gegevens van een drietal commentaren die in beide series verschenen zijn en met die van de studie van Zimmerman.

Gregory J. Lockwood, 1 Corinthians, Concordia Popular Com-mentary, Con­cor­dia Publishing House; ISBN 978-0-7586-2545-8; pb. 373 pp.; prijs $24,99.

Jeffrey A. Gibbs, Matthew 11:2-20:34, Concordia Commentary, Con­cor­dia Pu­bli­shing House; ISBN 978-90-7586-1099-7; hb. 489 pp.; prijs $42,99

James W. Voelz, Mark 1:1-8:26, Con­cordia Commentary, Con­cor­dia Pu­bli­shing House; ISBN 978-90-7586-0314-2; hb. 588 pp.; prijs $54,99.

Paul Zimmerman, A Seminary in Crisis, Con­cor­dia Pu­bli­shing House; ISBN 978-0-7586-1102-4; hb. 444 pp., prijs $52,99.