Close reading van Ezechiël

 

Voor de stichting ‘Godsvrucht en wetenschap’ ga ik onder een andere een cursus Closer reading van Ezechiël geven. Deze cursus is onder andere bedoeld voor hen die hun vaardigheid in het Bijbelse Hebreeuws willen opfrissen, bijhouden en eventueel uitbreiden. De aspecten van de Hebreeuwse taal en de Hebreeuwse tekst worden aan de hand van Hebreeuwse tekst van Ezechiël belicht. Dan komen zaken naar voren als qetiv en qeré, de betekenis van de accenttekens en uiteraard het gebruik van het gebruik en betekenis van het perfectum, imperfectum en het perfectum en imperfectum consecutivum.

Vanuit de brontekst wordt de betekenis van Ezechiël belicht en een exegese gegeven van de in het Hebreeuws met elkaar gelezen verzen. Ezechiël is al door Jezus Sirach als de profeet van Gods heerlijkheid getypeerd. De heerlijkheid van de HEERE verschijnt aan de profeet die van priesterlijke afkomst is, in Babel. Dat laat al zien dat de HEERE ook in Babel – en wij mogen zelfs zeggen – juist in Babel met Zijn werk doorgaat. In Ezechiël 8-11 wordt het vertrek van de heerlijkheid van de HEERE uit de tempel van Jeruzalem beschreven. Een vertrek dat veroorzaak is door de zonden van het volk.

Het boek Ezechiël eindigt met het visioen van een nieuwe tempel. (Ezechiël 40-48). Een tempel waarvoor gaan aanwijzingen of aansporingen voor de bouw ervan worden gegeven. Deze tempel is een louter geschenk van de HEERE. In deze tempel zal de heerlijkheid van de HEERE weer haar intrek nemen om haar nooit meer te verlaten. Ezechiël was een profeet die toch ook priester was. Dat blijkt trouwens ook uit de taal die hij hanteert.

Vanwege de nadruk op het feit dat de HEERE Zelf aan het volk schenkt wat Hij van het volk vraagt, is Ezechiël wel de Calvijn van het Oude Testament genoemd. Ook taalkundig geeft de tekst van Ezechiël meerdere aanwijzingen voor de theocentrische boodschap van de profeet.

Het  Nieuwe Testament toont ons dat visioen van Ezechiël haar fundamentele vervulling vond in de Heere Jezus Christus. Hij is Zelf de nieuw tempel en van Hem kon Johannes zeggen: ‘En het Woord is vlees geworden, en heeft onder ons gewoond (en wij hebben Zijn heerlijkheid aanschouwd, een heerlijkheid als des Eniggeborenen van den Vader), vol van genade en waarheid.’  

De volkomen vervulling van het slotvisioen van Ezechiël vinden in het slotvisioen van het laatste Bijbelboek, het boek Openbaring. Daar betuigt de ziener op Patmos: ‘En ik zag geen tempel in dezelve; want de Heere, de almachtige God, is haar Tempel, en het Lam.’ De volkomen vervulling blijkt de al zo rijke voorzegging nog ver te boven te gaan.

Bij de cursus ‘Close reading van Ezechiël’ gaat het om acht morgens die in overleg met de deelnemers worden vastgesteld. In principe komen we om de week bij elkaar,. De start is in principe dinsdagmorgen 21 september. Aanvang 9.00 uur of 9.30 uur (in overleg met deelnemers). Eventueel kan het aantal morgen uitgebreid worden naar tien. De kosten zijn €300 en bij tien morgens €354.

Inmiddels zijn er voldoende aanmeldingen om de cursus te laten doorgaan. Bij voldoende aanmeldingen (meer dan 25) wordt de cursus zelfs in tweeën gesplitst. Ik wil dan naast Gouda in Nunspeet of omgeving een cursus geven. Ik raad aan naar de cursus mee te nemen: J.P. Lettinga, Grammatica van het Bijbel Hebreeuws, elfde herziene editie (Brill: Leiden, 2000) (ISBN 978-90-04-11809-6). Het is geen enkel bezwaar een eerder uitgave mee te nemen.

Elke deelnemer mag de commentaren raadplegen die hij wil. Het verdient aanbeveling thuis de verzen die op de morgen worden besproken door te nemen. Ik stel voor dat iedereen voor de eerste morgen in ieder geval Ezechiël 1:1-5 doorneemt.

 

Van de eigentijdse commentaren die aanbevelenswaardig zijn noem ik de volgende:

Block, Daniel I. The Book of Ezekiel, Chapters 1-24, NICOT, Grand Rapids: Eerdmans 1997.

Block, Daniel I. The Book of Ezekiel, Chapters 25-48, NICOT, Grand Rapids: Eerdmans 1998.

Greenberg, Moshe. Ezekiel, 1-20, AB 20, Garden City: Double Day 1983.

Greenberg, Moshe. Ezekiel, 21-37, AB 20a, New York: Double Day 1997.

Hummel, Horace D. Ezekiel 1-20, Concordia Commentary, St. Louis: Concordia Publishing House, 2005.

Hummel, Horace D. Ezekiel 21-48, Concordia Commentary, St. Louis: Concordia Publishing House, 2007.

Maarsingh, B. Ezechiël, POT, drie delen, Nijkerk: Callenbach 1985-1991.

 

Wie deze cursus wil volgen, kan mij dat melden door te mailen naar dspdevries@solcon.nl.

 

De eerste cursusmorgen is DV dinsdag 22 september. De locatie is Hoornbeeck College, Noordelijk Halfrond 10, 2801 DE Gouda. Zoals ik al aangaf, geef ik bij voldoende belangstelling ook in cursus in Nunspeet of omgeving.

 

 

De cursus hermeneutiek van de stichting Godsvrucht en wetenschap

 

DV vrijdagavond 24 september dit jaar zal de eerste cursusavond uit-gaande van de stichting Godsvrucht en wetenschap door mij worden gegeven. De locatie is het Hoornbeeck College, Noordelijk Halfrond 10, 2801 DE te Gouda. De avonden beginnen om  19.45 en ein-digen  om 22.00 uur. Er is een pauze van 20.45 tot 21.00 uur. Het gaat in de cursus hermeneutiek.

Deze cursus is nadrukkelijk niet alleen voor theologen bedoeld. Zij gaat in op de grote vragen die naar voren komen rond het beroep op de Schrift en het verstaan van de Schrift. Dat gaat om vragen als: Kunnen wij ons wel rechtstreeks op de Schrift beroepen? 

Is de Schrift niet in een zo andere context geschreven dan de onze dat een rechtstreeks beroep op de Schrift onmogelijk en onjuist is? Hiermee verbonden is de vraag of de Schrift een objectieve inhoud heeft. Een veel gehoord alternatief is dat wij slechts  op intersubjec-tieve wijze kunnen verwoorden wat de Schrift voor ons betekent.

In deze cursus maak ik duidelijk dat nieuwe hermeneutische in-zichten altijd verbonden zijn met de zienswijze dat wij de Bijbel niet zonder reserve als de stem van de levende God kunnen zien. Als wij in overeenstemming met het zelfgetuigenis zo de Schrift lezen en zo naar Gods stem luisteren, is in principe mogelijk ook echt te verstaan wie God is en wat Hij van ons vraagt.

In dit kader worden premoderne, moderne en postmoderne herme-neutische inzichten toegelicht. Ondanks het feit dat eeuwen ons van het ontstaan van de Bijbelboeken scheiden, een rechtstreeks beroep op de Schrift, zowel als het gaat om leer als om leven, niet alleen mogelijk, maar zelfs geboden is.

Dat neemt niet weg dat wij ons rechtstreeks op de Schrift kunnen beroepen zonder aan de Schrift en haar inhoud  recht te doen. Van belang is dat wij niet alleen eerbiedig luisteren naar de Schrift, maar ook kritisch naar ons zelf kijken. Zonder inzichten uit de kerk-geschiedenis tot laatste norm te verheffen lezen we de Schrift wel met de kerk van alle eeuwen.

Al in de tweede eeuw werd als vrucht van het lezen van de Schrift zelf de geloofsregel geformuleerd. Deze regel komt zakelijk overeen met de Apostolische Geloofsbelijdenis. Gezonde en Bijbelse Schrift-uitleg beweegt altijd binnen de grenzen van de geloofsregel. De gereformeerde belijdenis is niets anders dan een nadere uitwer-king van de geloofsregel. Het spreken over Schrift en belijdenis gaat dan ook feitelijk terug tot de tweede eeuw.

Van groot belang is het onderscheid dat Luther maakt tussen de  uiterlijke en innerlijke klaarheid van de Schrift. De innerlijke klaarheid van de Schrift verbindt Luther met de tweeslag van wet en Evangelie. Alleen wie uit ervaring weet van de veroordelende kracht van de wet en de verlossende kracht van het Evangelie gaat de diepste zin van de Schrift verstaan.

Ook de vraag, wat de betekenis is van de canon (de Schrift als een-heid) voor de uitleg van de boeken die ertoe behoren, wordt aan de orde gesteld. Welke betekenis heeft de Schrift als geheel voor de uitleg van afzonderlijke Schriftgedeelten? 

Er wordt een eigen, aan de Bijbel zelf genormeerde visie ontwikkeld op de wijze van uitleg van de Schrift, waarbij onder andere de relatie tussen uitleg en toepassing wordt besproken. Alleen wie van de inspiratie en eenheid van de Schrift uitgaat, kan werkelijk de meest fundamentele regel van Schriftuitleg hanteren en dat is Schrift met Schrift vergelijken.

In deze cursus wordt ingegaan op het belang en karakter van de Bijbelse geschiedschrijving. Juist omdat de zaligheid verbonden is met en gebaseerd op historische gebeurtenissen is de historische betrouwbaarheid van de Schrift voor iedereen die het zelfgetuigenis van de Schrift respecteert, een aangelegen zaak

Deze cursus eindigt met een bespreking van de verhouding van het Oude en Nieuwe Testament. Al vanaf het begin van de geschiedenis van nieuwtestamentische kerk is dit een aangelegen punt. Hoe lezen we het Oude Testament? 

Is het Nieuwe Testament werkelijk in het Oude verborgen of wordt bij het christologisch lezen van het Oude Testament het Nieuwe Testament terug geprojecteerd op het Oude Testament. De ant-woorden die wij geven op deze vragen, zijn beslissend voor de wijze waarop wij het gesprek zoeken met Joden die Jezus niet als de Christus belijden.

Nadrukkelijk wordt afstand genomen van de zienswijze dat het Oude Testament achterhaald is. Er wordt beargumenteerd dat het Oude Testament samen met het Nieuwe Testament norm en bron blijft van het christelijke geloof. Dat neemt niet weg dat het Oude Testament nooit van het Nieuwe Testament mag worden verzelfstandigd. Wie dat doet, miskent dat het Nieuwe Testament het Oude Testament tot vervulling heeft gebracht.

 

Wie belangstelling voor deze cursus heeft, kan zich aanmelden via dspdevries@solcon.nl. Wie verdere informatie wil hebben kan mij dat ook mailen.

 

Over de stichting Godsvrucht en wetenschap en de cursussen die zij aanbiedt, vindt u meer informatie op www.godsvruchtenwetenschap.nl

 

 

Godsvrucht en wetenschap

 

Van verschillende kanten werd mij na de aankondiging van mijn vertrek van de VU en het Hersteld Hervormd Seminarie gevraagd door te gaan met opinievorming en theologische toerusting op aca-demisch niveau. Als het gaat om het eerste, zal ik D.V. ook in de toekomst op zijn weblog www.drpdevries.com opinievormende bij-dragen plaatsen, naast bijdragen zowel van pastorale aard als met een wetenschappelijk karakter.

Om hem de gelegenheid te geven theologische toerusting te bieden op academisch niveau is de interkerkelijke stichting ‘Godsvrucht en wetenschap’ opgericht. Vanaf september dit jaar ga ik voor deze stichting werken. De stichting is zo opgezet dat het bestuur, als zij dat nodig acht en daartoe mogelijkheden ziet, de activiteiten kan uit-breiden.

Met haar naam geeft de stichting aan dat wetenschap, en in het bijzonder theologische wetenschap, nooit neutraal is. Theologie heeft de Bijbel, als de stem van de levende God, als bron en norm en wil dit naspreken Dit wordt gedaan in de overtuiging dat daarvoor een verstand nodig is dat zich onderwerpt aan het Woord van God en zich laat verlichten door Zijn Geest.

 

Doel van de stichting

Het doel is allereerst om door middel van cursussen op academisch niveau theologische toerusting te geven. Ook zij die een HBO- niveau hebben, zijn van harte welkom. Onder andere maar zeker niet uitsluitend wordt gedacht aan predikanten en leraren van middelbare scholen die nageschoold willen worden. Daarnaast beoogt de stichting om ook een bredere kring van theologisch geïnteresseerden toe te rusten. Dr. De Vries is ook beschikbaar voor lezingen voor breder publiek (ambtsdragersvergaderingen, gemeenteavonden enz.).

 

Cursussen en data

De stichting biedt vooralsnog vier diverse cursussen aan over uiteenlopende onderwerpen. Hierbij starten er twee cursussen in najaar van 2021 en twee in het voorjaar van 2022. D.V. vrijdagavond 24 september start de cursus ‘Hermeneutiek’. De cursus ‘Verant-woording van het geloof in het voetspoor van Augustinus’ begint op D.V. zaterdagmorgen 27 november.

Er zijn daarnaast twee cursussen die doordeweeks worden gegeven, namelijk ‘Inleiding Bijbelse theologie en ‘Close reading van de Hebreeuwse tekst van Ezechiël’. Deze is vooral bedoeld voor hen die hun kennis van het Hebreeuws willen opfrissen en uitbreiden. De cursus ‘Close reading van het Hebreeuwse tekst van Ezechiël’ begint D.V. 21 september en ‘Inleiding Bijbelse theologie’ D.V. 3 februari 2022.

Voor een breder publiek worden er tot slot vier avonden toerusting gegeven over theologisch relevante onderwerpen. De eerste cursus-avond is D.V. vrijdag 1 april 2022.

De cursuslocatie is het Hoornbeeckcollege,  Noordelijk Halfrond 10, 2801 DE te Gouda. Informatie over de cursussen is te vinden op de website https://godsvruchtenwetenschap.nl. Op deze site is ook een overzicht te vinden over de cursussen die de komende jaren zijn gepland. Daarnaast wordt informatie gegeven over het doel en de visie van de stichting. Het bestuur spreekt de wens en bede uit dat de theologische toerusting die wordt geboden, mag bijdragen aan de opbouw van Gods kerk.