De
Verenigde Staten van Amerika hebben een heel andere geschiedenis gehad dan ons
eigen land. Dat geldt zeker kerkelijk. Er is daar nooit één nationale kerk
geweest, al was er wel binnen bepaalde kolonies tot aan de Amerikaanse
Revolutie sprake van een band tussen de overheid en ene concrete kerk. Voor
Massa-chusetts en Connecticut waren dat de Congregationalistische Kerken.
In
Amerika maakt men wel nog altijd onderscheid tussen de zogenaamde mainline
kerken en kerken die zich daarvan hebben afgesplitst. Er zijn meerdere mainline
kerken: presbyteriaans, gereformeerd, luthers, baptistisch, methodistisch enz.
De
Lutheran Church Missouri Synod is één van de weinige mainline kerken die trouw
aan haar oorsprong is gebleven. Wel-bewust wil men vasthouden aan de erfenis van
Luther en weet men zich gebonden aan de Formula Concordiae van 1577 en
het Konkordienbuch van 1580 waarin alle lutherse belijdenisgeschrif-ten
zijn opgenomen.
In
de jaren zeventig leek deze kerk in meer liberaal vaarwater te komen. Een
groeiend aantal hoogleraren verbonden aan Con-cordia Theological Seminary zette
niet alleen vraagtekens bij de inhoud van de lutherse confessie maar ook bij
die van de Schrift zelf. Daarbij ging het om zaken als de realiteit van de
eeuwige rampzaligheid, de historiciteit van de zondeval, het mozaïsche
karakter van de Pentateuch, de werkelijke godheid van Christus.
Een
beweging vanaf het grondvlak leidde ertoe dat de hoog-leraren van wie het onderwijs
verontrusting wekte, in 1974 een seminarie in ballingschap begonnen zoals zij
dat noemden. De steun daarvoor bleek echter zeer beperkt. Een klein deel van
de leden van Lutheran Church Missouri Synod bleek bereed een nieuw meer
liberaal kerkverband te vormen.
Wie meer over deze materie wil weten kan ik
verwijzen naar de studie A Seminary in Crisis. Daarin worden door Paul
A. Zimmer-man de ontwikkelingen van de Lutheran Church Missouri Synod en het
daarmee verbonden Concordia Theological Seminary vanaf de jaren veertig to de
jaren zeventig beschreven.
De
huisuitgever van Lutheran Church Missouri Synod is Concor-dia Publishing
House. Voor wie de Engelse taal machtig is, is het goed te weten dat deze
uitgeverij bezig is een tweetal verklaringen op de gehele Bijbel uit te
geven, namelijk de Concordia Popular Commentary en de Concordia Commentary.
De eerst serie is gericht op het gewone gemeentelid en neemt de perikoop als
uitgangspunt. De tweede serie gaat dieper op de tekst in, maar is ook voor hen
die de brontalen niet beheersen, heel goed leesbaar.
De
uitgangspunten voor de exegese zijn: 1. Schrift met Schrift vergelijken; 2.
nauwgezette aandacht voor de brontekst; 3. de door de auteur bedoelde betekenis
achterhalen; 4. gebruik maken van hulpwetenschappen om de tekst beter te verstaan
(taal-wetenschap, archeologie enz.); 5 kennisnemen van de geschiedenis van
de exegese; 6. toepassen van de tekst vanuit de wetenschap dat hij gezaghebbend
is; 7. bovenal de toepassing en vervulling van de tekst tekenen in het licht
van Christus en Zijn Kerk.
De
redactie geeft aan dat deze uitgangspunten ook door vele niet-lutheranen worden
gepraktiseerd. In feite zijn ze klassiek reforma-torisch en verbinden zij
alle christenen die vast willen houden aan de erfenis van de Reformatie, met
elkaar. Beide reeksen zijn waardevol. In onderscheid van bijvoorbeeld de
Nederlandse serie Commentaar Nieuwe Testament krijgen in beide series de toepassingen
naar het persoonlijke en gemeentelijke leven aparte aandacht. Dat verhoogt de
waarde.
Op
een goede wijze gaat wetenschappelijke Schriftuitleg met stichting samen. Wie
heel nauwkeurig leest, zal hier en daar in beide reeksen sporen ontdekken van
de lutherse sacramentsleer. Duidelijk is echter ook dat orthodoxe lutheranen
en orthodoxe gereformeerden veel gemeenschappelijk hebben.
Dat geldt met
name als men in beide tradities niet wars is van piëtisme. Aandacht voor
vroomheid in de goede zin van het woord is in beide commentarenreeksen
duidelijk aanwijsbaar. In de beide serie komt bij de weergave van de Bijbelse boodschap tel-kens weer de tweeslag van wet en Evangelie aan de orde.
Het gereformeerde protestantisme is in zijn aandacht voor de inhoud van de Schrift breder dan de lutherse. Echter, dat neemt niet weg dat wij Luther ten volle bijvallen dat zonder het rechte verstaan op het onderscheid en de samenhang van wet en Evan-gelie de diepst zin van de Schrift voor ons verborgen blijft.
Ik
besluit met de gegevens van een drietal commentaren die in beide series
verschenen zijn en met die van de studie van Zimmerman.
Gregory J. Lockwood, 1 Corinthians,
Concordia Popular Com-mentary, Concordia Publishing House; ISBN
978-0-7586-2545-8; pb. 373 pp.; prijs $24,99.
Jeffrey A. Gibbs, Matthew 11:2-20:34, Concordia
Commentary, Concordia Publishing House; ISBN 978-90-7586-1099-7; hb. 489
pp.; prijs $42,99
James W. Voelz, Mark 1:1-8:26, Concordia
Commentary, Concordia Publishing House; ISBN 978-90-7586-0314-2; hb. 588
pp.; prijs $54,99.
Paul Zimmerman, A Seminary in Crisis, Concordia
Publishing House; ISBN 978-0-7586-1102-4; hb. 444 pp., prijs $52,99.