Wanneer mogen we over een huwelijk en de opdracht elkaar trouw te blijven spreken?

De Nederlandse wet en de wet van God

Terwijl tot voor kort iedereen onder het huwelijk de door de wet bevestigde relatie tussen één man en één vrouw verstond, is dit sinds een aantal jaren niet het geval. Volgens ons burgerlijk wetboek kan het een relatie m/v zijn. Dat wil zeggen dat het ook om twee personen van het­zelfde geslacht kan gaan. Dat is een zienswijze die volstrekt haaks staat op de Bijbel. Heel duidelijk verwoordde Mike Pence, de hui­dige Amerikaanse vicepresident, dit een vijftal jaar geleden. Hij was toen nog gou­verneur van de staat Indiana. In het Huis van Afgevaardigden van deze staat werd gedebat­teerd over een wetsvoorstel dat het huwelijk zou openstellen voor personen van hetzelfde geslacht.

Pence bracht toen het volgende in: ‘Ik geloof dat het huwelijk (tussen één man en één vrouw moet worden beschermd, omdat het niet ons idee is. Ettelijke dui­zen­den jaren geleden werden de woorden geschreven dat een man zijn vader en moeder moet verlaten en zijn vrouw aanhangen en dat die twee tot één vlees zullen zijn. Dit was niet onze gedachte, maar Gods gedachte. En ik zeg dit, voorzitter onbe­schaamd in een zaal waar boven uw stoel de woorden staan: In God we trust.’

Vanuit de scheppingsorde moeten we de uitdrukking ‘huwelijk’ alleen voor een voor de wet bevestigde relatie tussen één man en één vrouw gebruiken. Onder de oude bedeling heeft God polygamie getolereerd. Echter, onder de nieuwe bedeling wordt de scheppingsorde niet alleen norm maar ook absolute eis. De Nederlandse wetgever kan normen veranderen. God doet dat niet. Hij blijf bij Zijn omschrijving van het huwelijk. Iedere man zal zijn eigen vrouw hebben en iedere vrouw haar eigen man.

Wanneer geldt trouw?

Wonen een man/jongen en een vrouw/meisje samen zonder te zijn getrouwd, dan moeten zij ertoe worden opgeroepen te trouwen. Als er sprake is van schuldbesef en de bereidheid is dat te belijden, is er in principe geen verhindering om over dat huwe­lijk in een kerkdienst Gods zegen te vragen. Trouw aan elkaar totdat de dood schei­ding maakt, geldt in het huwelijk tussen één man en één vrouw. Dat geldt niet voor een homoseksuele relatie. Evenals bij een overspelige relatie moet worden op­geroe­pen tot het verbreken ervan. Hier mogen wij nooit het woord ‘trouw’ gebru­i­ken. De uitdrukking homoseksuele relatie in liefde en trouw is bijbels gezien verslui­erend. Liefde en trouw worden hier namelijk verbonden met gedrag dat haaks staat op Gods gebod.

Wij moeten predikanten, politici, opinieleiders die dat wel doen, niet volgen, maar vasthouden aan het Bijbelse getuigenis. Overspelers en zij die bij mannen liggen, kunnen tenzij zij zich be­keren het koninkrijk van God niet binnengaan. Overigens geldt dit ook voor hebzuchtigen, dron­kaards en dieven. We moeten niet het ene noe­men en het andere verzwijgen.

Duidelijk is dat trouw niet geldt voor relaties die onder Gods oordeel liggen. Er mag geen trouw zijn aan de zonde. De trouw moet altijd trouw zijn in overeen­stemming met Gods Woord. Zowel onder de oude als nieuwe bedeling was en is homoseksueel gedrag in welke vorm dan ook een verhin­de­ring om Gods ko­ninkrijk binnen te gaan, als er geen bekering volgt. Meeleven met hen die er achter komen of erachter geko­men zijn dat zij homoseksueel geaard zijn, is geboden, maar moet wel altijd gestalte krijgen binnen de kaders van het bijbelse getuigenis.

Het is mogelijk dat homofiele gevoelens zo niet verdwijnen toch gaan sluimeren. Ik zou met het wijzen op die mogelijkheid toch heel terughoudend willen zijn. Ook van deze zondige gevoelens kan gelden dat er levenslang een strijd tegen moet worden gevoerd. Laten degenen die homofiele gevoelens hebben gewezen worden op Jezus Christus Wiens bloed van allen zonden reinigt en Die ook kracht geeft tegen gevoelens strijdig met Gods goede beeld waarnaar we zijn geschapen te strijden. In het bloed van Jezus Christus is ook vergeving voor zondige begeerten en gevoelens. Laten zij die in homo-seksuele praxis zijn vervallen, met klem en liefde tot het breken met hun zondige gedrag worden opgeroepen.

Hoe gebruiken we de woorden huwelijk, echtgenoot enz.?

Helaas zien we ook binnen de kerken verschuivingen. De woorden huwelijk, echt­ge­­noot, schoon­­­zus, schoonzoon, zwager en schoonzuster worden ook in het kader van een door de Nederlandse wet bevestigde homoseksuele relatie gebruikt. Het zal dui­delijk zijn dat met dit spraakgebruik duidelijk wordt dat men een wissel heeft omge­zet. Immers wie over echtgenoot in een homoseksuele relatie spreekt, kan nooit meer onverkort de Bijbelse boodschap laten klinken dat zo’n relatie ver­broken moet wor­den, omdat men anders Gods koninkrijk niet kan binnengaan. Dan zal men immers aan-sluitend bij eigen spraak­gebruik het gebod: ‘Gij zult niet echtbreken’ voorge­houden krijgen.

Erkenning van het Bijbelse onderwijs over het huwelijk is onverenigbaar met spreken over ‘huwe­lijk’, echtgenoot, schoon-zoon, enz. als het gaat om een homo­seksuele relatie. Wie dat doet de Nederlandse wet boven dat van de onver­ander­lijke wet van de levende God. Het belijden van Christus houdt juist in dat de wet van Gods konin­krijk boven alles gaat. Niet alleen boven de maatschappelijke opinie, maar ook boven de aardse wetgeving.

Wie Christus echt belijdt, volhardt daarin ook blijft zo als het smaad oplevert, uit­sluiting en zelfs leidt een confrontatie met de rechterlijke macht. Immers wie echt een christen is, is tot lijden bereid. Ook als dat offers vraagt en zelfs tot een rechter­lijke veroordeling en vervolging zou leiden. Juist op het punt van de bijbelse visie op het huwelijk moet een christen in de westerse samenleving een helder en ondubbel­zinnig geluid laten horen.

We kunnen niet in Gods liefde in Christus delen zonder geloof en bekering

In onze samenleving worden homoseksuele relaties verdedigd met het feit dat nie­mand belemmerd mag worden in zijn zelfontplooiing. Ieder mens mag volgens eigen inzichten geluk­kig zijn. In de kerken zien we dat homoseksuele relaties wor­den ver­dedigd met een beroep op het feit dat Gods liefde onvoorwaardelijk is. Echter, dat is een heel onbijbels beroep op Gods liefde. Gods onvoorwaardelijke liefde betekent dat de grootste der zondaren welkom is bij Christus. Nooit is het in dit leven te laat de zonde te belijden en na te laten en door geloof vergeving van alle zonden te ontvangen.

Helaas komt het meer en meer voor dat toegegeven wordt dat homoseksuele relaties zondig zijn, maar intussen de zienswijze wordt verdedigt dat ter voorkoming van erger stabiele homoseksuele relaties als noodoplossing aan­vaard­baar zijn. Deze op­vatting dringt ook de gereformeerde gezindte binnen. Onder andere rouwadver­tenties zijn daarvan een bewijs.

De relativering van het bijbelse onderwijs wordt dan nog al eens verdedigd dat wij allen maar ten dele kennen. Weliswaar heeft de Kerk der eeuwen elke vorm van homoseksuele praxis afgewezen, maar zetten wij werkelijk onze zaligheid op het spel als wij hierin van de Kerk der eeuwen verschillen?! Ingaan tegen de zienswijze van de Kerk der eeuwen mag arrogant, maar deze arrogantie houdt je toch nog niet buiten de hemel?! Het antwoord moet zijn dat wij met aanvaarding van homoseksuele relaties niet alleen tegen de Kerk der eeuwen maar tegen de levende God Zelf ingaan. Daarbij heeft God uitdrukkelijk bekend gemaakt welke consequenties het heeft hierin tegen Hem in te gaan.

Het feit dat God slechts ten dele kennen, heeft allereerst te maken met het feit dat Hij niet alles van Zichzelf bekend heeft gemaakt in Zijn Woord. Daarnaast geldt dat met de oprechtste bedoelingen de Schrift fout worden begrepen. Niet alle zaken die God ons in Zijn Woord heeft geopenbaard, zijn even klaar en duidelijk. Dat neemt niet weg dat er ook zaken zijn waarover geen enkele twijfel kan en mag bestaan. Dan moeten we allereerst denken aan het feit dat de levende God de Drie-enig God is en dat niemand tot de Vader kan naderen dan door de Middelaar Jezus Christus. Buiten het geloof in Hem is geen behoud. 
Bij geloof behoort ook bekering. Er zijn concrete zonden die een mens buiten het koninkrijk van God houden, als hij er niet mee breekt. In 1 Kor. 6:9-11 betuigt de Heilige Geest bij monde van Paulus: ‘Of weet u niet, dat de onrechtvaardigen het konin­krijk Gods niet zullen beërven? Dwaalt niet; noch hoereerders, noch afgoden­die­naars, noch overspelers, noch ontuchtigen, noch die bij mannen liggen, noch dieven, noch gierigaards, noch dronkaards, geen lasteraars, geen rovers zullen het Koninkrijk Gods beërven. Sommigen van u zijn dit wel geweest (cursivering van mij; er staat niet: zijn dit nog altijd); maar u bent afgewassen, maar u bent geheiligd, maar u bent gerechtvaardigd, in de Naam van den Heere Jezus en door de Geest van onze God.’ (1 Kor. 6:9-11)

Wie met een beroep op het feit dat wij in 1 Kor. 13:9 lezen dat wij in dit leven slechts ten dele kennen het onderwijs van de Heilige Geest uit 1 Kor. 6:9-11 relativeert, distantieert zich van het feit dat de Schrift zonder enige reserve met Woord van God mag en moet worden gelijk gesteld. Zo wordt ook het fundamentele beginsel door de Reformatie krachtig naar voren gebracht dat de Schrift volkomen genoegzaam is en in zichzelf helder en duidelijk wordt van een vraagteken voorzien. De woorden over het ten dele ken­nen houden in dat meerdere vragen in dit leven onbeantwoord blijven. Het wil echter niet zeggen dat wij een vraagteken mogen zetten bij zaken waarin Gods Woord vol­strekt eenduidig is.

Omkering van het Bijbelse getuigenis

In onze tijd worden de woorden van de Heere Jezus dat een boom aan zijn vruchten wordt gekend, meer dan eens zo verstaan dat het principieel en volledig afwijzen van een homoseksuele relatie strijdig is met het liefdesgebod. Een dergelijke houding zou daarom onverenig­baar zijn met het echte christen-zijn. Zondermeer is waar dat mensen die de brede weg bewan­delen daarop niet liefdeloos, onbewogen en hoog­hartig moe­ten worden gewe­zen. Is dat wel het geval dan moet de vraag rijzen of degene die zo doet, ook niet zelf de brede weg bewandelt.

We moeten echter geen twee vormen van het bewandelen van de brede weg naast elkaar stellen, maar het bewandelen van de brede en de smalle weg. Dan is de Bijbel niet onduidelijk dat zij die een homoseksuele relatie hebben de brede weg bewande­len. Het antwoord op farizeïsme is niet het goed-keuren of relativeren van de zonde maar in bewogenheid oproepen tot geloof en bekering, tot navolging van Christus en zelfverloochening.

Nogmaals: Wij kunnen nooit in Gods liefde delen zonder geloof en bekering. Dan hoeven we maar te verwijzen naar de Bijbeltekst die wel het Evange­lie in het klein wordt genoemd: ‘Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft, niet ver­derve, maar het eeuwige leven hebbe.’ (Johannes 3:16). Ik noem ook Lukas 24:27. Daar lezen we dat de Heere Jezus Christus zegt dat in Zijn Naam bekering en verge­ving van zonden aan alle volkeren moet worden verkondigd. We kunnen geen vergeving ontvangen zonder bekering.

God maakt ons in Zijn Woord duidelijk van welke zonden wij ons moeten bekeren. Mensen kunnen wetten veranderen. God verandert Zijn normen niet. Ik verwijs hier naar het indruk­wekkend boek van R. Albert Mohler Jr. We Cannot Be Silent (Wij mogen niet zwijgen) dat in 2015 bij Nelson Books verscheen. Mohler is president van Southern Baptist Theological Seminary. Zonder reserve belijdt hij het Evangelie van Gods genade en weet hij zich gebonden aan de Bijbel als het onfeilbare Woord van God. Vanuit deze gezindheid analyseert hij ont­wik­ke­lingen in de kerk en de samenleving. Voor wie er belangstel­ling voor heeft, ver­wijs ik naar zijn website https://albertmohler.com.

De ondertitel van We Cannot Be Silent is een korte weergave van de inhoud van het boek Speaking truth to a culture redefining sex, marriage, & the very meaning of right and wrong (Het spreken van de waarheid in een cultuur die seksualiteit, huwelijk en de werkelijke betekenis van goed en kwaad herdefinieert). Deze ontwikkelingen zien we wereldwijd. Ik spreek de hoop uit dat een Nederlandse uitgever de moed en durf heeft dit boek van Mohler te vertalen. Een analyse van dit niveau met betrekking tot de genoemde pro­ble­matiek is in de Nederlandse taal tot dusver niet verschenen. Het feit dat de auteur de problematiek vanuit de Amerikaanse context behandeld zal voor de geïnteresseerde lezer geen verhin-dering zijn,

Er is vergeving voor alle zonden en ook voor zondige gevoelens, waartegen wij ons leven lang moeten strijden

Het grote wonder is dat het bloed van Jezus Christus van alle zonden reinigt. Wie daarvan persoonlijk mag weten, heeft zijn zonden leren belijden en nalaten. Belijde­nis van zonden is voor iedereen nodig en daarmee een leven tot eer van God, gedrongen door de liefde van Christus. Dan is ook waar dat een nette kerkganger die nooit zondaar voor God werd, buiten moet blijven staan. Een overspeler of iemand die een relatie had met een persoon van hetzelfde geslacht en die daarmee vastliep en voor God in de schuld kwam, mag binnen gaan.

Met nadruk onderstreept ik nogmaals dat zondige gevoelens als zodanig een mens niet uit de hemel houden. Zijn hele leven moet een christen tegen zijn zondige aard en zondige gevoelens strijden. Het feit dat je dat wilt doen, is weer een bewijs van het ware christen-zijn. 
Er is geen enkele christen die geen zondige gevoelens heeft. Bij zondige gevoelens kunnen we aan gevoelens van hoogmoed en van hebzucht den­ken, aan overspelige gevoelens en ook homoseksuele gevoe­lens. In Christus’ bloed is er ook vergeving voor onze zondige aard en zondige gevoelens, waartegen wij tot onze dood toe moeten strijden. Dat getuigenis mogen wij hen die homos­eksueel geaard zijn steeds voorhouden en zo mogen we en behoren we met hen mee te leven en te worstelen.

De Heere vraagt van ons allen geloof en bekering. Dan geldt wat bij mensen onmo­gelijk is, is moge­lijk bij God. Dat geldt voor hen die homoseksueel geaard zijn. Juist dan kunnen deze woorden een bijzondere klank krijgen. Echt gelukkig worden we niet als zelfontplooiing onze hoogste norm is, maar wel als we Gods wil doen en in verband daarmee onszelf ver­loo­che­nen. Het feit dat wij in dit leven een god hebben aanbeden en gediend die alles toestond wat wij graag wilden en ons aanvaardde zoals wij van nature zijn, zal ons niet baten als wij gedaagd worden voor de rechterstoel van de levende God.

Dan is de vraag of wij door genade in dit leven de levende God zijn gaan verheer­lijken, omdat Hij ons door Christus verloste van de toekomende toorn en ons zo de kracht gaf Hem te dienen. Is dat het geval dan mogen we eeuwig in de nabijheid van de levende God zijn. Is dat niet het geval dan moeten we eeuwig zijn genadige en liefdevolle tegenwoordigheid missen. Dan zullen we tot in alle eeuwigheid ver­gaan onder zijn toorn.

De Naam van Jezus als Heere belijden

Laten wij deze boodschap belijden. Dan zullen we de woorden huwelijk, echtgenoot, schoon­zoon, enz. niet anders willen gebruiken dan de Bijbel doet. Ook hier geldt wat de Heere Jezus zei: ‘Een iegelijk dan, die Mij belijden zal voor de mensen, dien zal Ik ook belijden voor Mijn Vader, Die in de hemelen is. Maar zo wie Mij verloochend zal hebben voor de mensen, dien zal Ik ook verloochenen voor Mijn Vader, Die in de hemelen is.’ (Mat. 10:32-33).

Nooit mag er van vaagheid in deze zaken sprake zijn. Opnieuw citeer ik het onderwijs van onze Heere Jezus Christus: ‘Wie met Mij niet is, die is tegen Mij; en wie met Mij niet vergadert, die verstrooit.’ (Mat. 12:30). Dit belijden zal ons in onze samenleving bepaald niet in dank worden afgenomen. Er zullen deuren dichtgaan. Smaad en spot zal ons deel zijn. Jezus Christus is het waard dat wij Hem als Heere belijden. Is dat een zaak van ons hart dan vragen wij telkens weer: Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal?

Wie echt een belijder is, is tot lijden om Christus’ wil bereid en wie tot lijden om Christus’ wil niet bereid is, is geen echte belijder. Wat wij in onze tijd nodig hebben, zijn echt belijdende christenen. We dienen het zelf te zijn om zonder vrees voor de rechterstoel van Christus te kun­nen verschijnen. Dan gelden nog altijd de woorden van onze Heere Jezus Christus: ‘Zalig zijt gij, als u de mensen smaden, en ver­vol­gen, en liegende alle kwaad tegen u spreken, om Mij­nentwil. Verblijdt en verheugt u; want uw loon is groot in de hemelen; want alzo hebben zij vervolgd de profeten, die voor u geweest zijn.’

De botsing tussen het belijden van Christus als Zaligmaker en Heere voltrekt zich in onze tijd niet in de laatste plaats op het punt van het bijbelse getuigenis over huwelijk en seksualiteit. Wie echt een christen is, is bereid op dit punt de confron­tatie met de samenleving aan te gaan. Als christenen hierin nalatig zijn, zijn ze de naam christen feitelijk niet waard. Een kerk die hier gene helder getuigenis geest mogen we niet zien als een zichtbare openbaring van de ene heilige, algemene of katholieke christelijke kerk.

Laten wij niet denken dat wij zelf immuun zijn voor onbijbels denken over homoseksualiteit. Wij ademen allemaal dagelijks een geestelijke lucht in waarin de mens en zijn noden en behoeften centraal staat. Ook op dit terrein geldt dat wij daar niet moeten beginnen, hoe groot de noden ook zijn. We moeten altijd met God beginnen en de menselijk nood in het licht van Zijn Woord zien. Dan weten we dat de mens alleen tot zijn diepste bestemming kom als hij God verheerlijkt (dat houdt ook een hartelijke begeerte in naar al Gods geboden te leven) en zich zo in God verheugt. Die vreugde maakt het ook mogelijk elk kruis te dragen.

In een gemeente waar het Woord van God recht wordt bediend, zal gehoord worden tot geloof een gave Gods is, maar ook dat ongeloof abnormaal. Nooit kan worden goed gepraat dat leden van de gemeente dode leden zijn. Er is bewogenheid met hen die in handel en wandel betonen buiten te staan. Er is medeleven met hen die met zondig gedrag hebben gebroken en medeleven ook opdat degenen die dat deden in godzaligheid volharden.

Een gemeente moet een veilige gemeente zijn, zo horen we nog al eens. Dat is waar, maar de vraag is wel hoe dit wordt ingevuld. Dat betekent dan allereerst dat de boodschap van de twee wegen klinkt. Wie die boodschap ter harte neemt, mag weten dat hij veilig in het nieuwe Jeruzalem aankomt. Waar de sleutels van het koninkrijk der hemelen niet worden bediend is in geestelijke zin niet van een veilige gemeente sprake. Voor iemand die in zonde leeft en onbekeerd is, zal een bijbelse prediking altijd verontrustends zijn. Dat is ook de bedoeling. Het is geen best teken als onbekeerde mensen zich echt thuis voelen in een gemeente. Of zij luisteren dan niet goed naar de prediking of de prediking is zelf onbijbels. De prediking kan trouwens bijbels zijn, terwijl er aan het onderlinge vermaan veel ontbreekt.

Een veilige gemeente is een gemeente met een bijbelse prediking van zonde en genade en met gemeenteleden die zich zondaren weten gereinigd door Christus’ bloed en wedergeboren door Zijn Geest. Heel ontroerend is in dit verband het getui­genis van Rosaria Champagne Butterfield Een onwaarschijnlijke bekering. Hoe zich werd bejegend door een predikant van Reformed Presbyterian Church een ook door zijn gemeente is een voorbeeld van hoe het wel moet. Zonder dat gezwegen werd over haar zondige gedrag werd deze vrouw liefdevol ontvangen. Dat heeft tenslotte tot haar onwaarschijnlijke bekering geleid.

Ik besluit deze bijdrage met woorden die de grote christen-staatsman Groen van Prins­terer in de negentiende eeuw schreef. Groen wilde naar eigen getuigenis niet allereerst een staatsman, maar een belijder van het Evangelie zijn: ‘De belij­denis, waartoe men wordt geroepen, staat tel­kens met den aard der tij­den waarin men leeft, in verband. Het belij­den, waar de kracht des Christelijken ge­loofs zich open­baart, ligt niet altijd in het getrou­welijk opzeggen van al de Artikelen des Ge­loofs; niet altijd in een onvoor­waardelijke onderschrijving van de Symboli­sche Schrift; zelfs niet in eene predi­­king waarin geen enkel woord aange­troffen wordt, dat den meest regtzinnigen keurmees­ter erge­ren zou. Het belij­den is het uitkomen voor de waarheid waar de verde­diging bezwaar­lijk is, waar het belijden met lijden vergezeld is. Ge­lijk de aanval het kritieke punt aanwijst, zoo volgt, uit den aard der ver­looche­ning, de aard der be­lijdenis, welke in ieder tijds­ge­wricht de geloovi­gen voegt.’

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 7 (end)

The end of Groen van Prinsterer’s life.

On May 19 of the year 1876 Groen van Prinsterer passed away in Christ. Mrs. Groen van Prinsterer formulated the text of the mourning-letter thus: ‘Today my very beloved husband Guillaume Groen van Prinsterer passed away, in an unshakable faith in his Lord and Saviour, to Whom he had dedicated his life.’ In the Decem­ber issue of 1875 of the periodical  Nederlandse Gedachten (Dutch Thoughts) Groen van Prin­sterer had written his spiritual testament, as he felt his end nea­ring.

That reads as follows: ‘I am going to die with the prayer of the Publican: O God! Be merciful to me a sinner! With the words of the Heidelberg Catechism: my only comfort in life and death. With the shout of joy: I thank God through Jesus Christ, our Lord. With the battle-song of the Reformati­on: put on the whole armour of God, and the sword of the Spirit, which is God’s Word. With the motto: not a statesman, but a confessor of the Gospel.’

Might all those who are really Reformed live by this heritage, in the church and in politics; not only in the Netherlands and in Europe but also all over the world.

 

 

  

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 6

Groen van Prinster as a champion of a state governed by biblical principles 2

As a member of the Second Chamber of the Dutch Parliament Groen van Prinsterer spoke again and again in favour of the Protestant character of Dutch society. He saw the principles of the revolution as a threat, not only to the Gospel, but also to the constitutional state, gover­ned by law and right. The ideology of absolute equality transforms the nations into ungovernable masses and spiritless individu­als. When this ideology becomes the pattern for the govern­ment, this will lead to an absolute, totalitarian state, which imposes this ideology on her subjects. But Groen van Prin­sterer declared that a constitutional state could only exist and flourish in the sphere of the Gospel.

As against the totali­ta­rian, absolute state Groen van Prinsterer maintained the special significance of church, school and family who all have their own sphere and rights. This thought was later on elabo­rated by his spiritual pupil in politics dr. Abraham Kuyper in his doctrine of ‘sovereignty in its own sphere’. The original ideal of Groen van Prinsterer was that the Protestant character of the Netherlands was acknowledged in the constitution. Later in he accepted the neutral state as a space in which the various religious and ideological persuasions can unfold them­selves. He emphasized in this context that the neutrality of the state ought in this case to be a real neutrality and not a choosing for the ideological principles of the French Revolution making in this way that principles a new kind of state religion.

For Groen van Prinsterer the neutrality of that the state was nothing more than an emergency solution, not the ideal one. That distin-guished him from Kuyper who was a champion of ‘a free church in a free sta­te’ from principle. The reason was that Groen van Prinsterer was deeply convinced that finally it is also for the state not possible to be strictly neutral. In the last analysis neutrality is impossible in the church, in science and in the state. For Groen van Prin­sterer it was God’s revela­tion in the Bible that has given its defini­te stamp to the histo­ry, not just of the Netherlands, but also of Europe and North-America as the root of the constitutional, lawful state. I remind you of his motto: ‘It is written, it has happe­ned.’

For Groen van Prinsterer it was clear that when loosened from these roots the leaves and flo­wers of the constitutional state will wither. Just as a person cannot be neutral, a government cannot be neutral. A so-called neu­tral state will very easily become an anti-Christian state. The policy of a government will somehow be defined by some prin­ciples. Groen van Prinsterer opposes the principles of the French Revolution, viz. freedom, equality and fraternity to the contents of  God’s revelation, the Gospel of God’s grace in Christ.

We could also say that Groen van Prinsterer opposed the ideology of the French Revolution to theocracy rightly under-stood? Theocracy understood as the fact that God reigns and that his revelation is the foundation of all real free­dom, also in society at large. The government whatever form she has (a republic, democracy, monarchy or a mix of them) ought to acknowledge God’s commandments as the principles to order society and so recognize God as King.

Groen van Prinsterer is not only of actual significance for the Netherlands. In America also Christians begin to discover signi-ficance. The American constitution is in fact an amalgam of the principles of the Puritans, with their emphasis on the divine right that is always superior to the position of sovereign, and the principles of the French Revolution.
The separation in the constitution between one national church and government has been interpre­ted in the course of time more and more as an absolute separa­tion between religion in general and Christian faith in particular and government. By this the state is factu­ally surrendered to an anti-Christian ideology. Neutrality is a myth. Several Ameri­can Christians who plead for recognition of a certain bond between government and religion are listening with deep interest to Groen van Prin­ste­rer’s words.

In the light of both the Word of God and the history of the Nether-lands Groen van Prinsterer’s political ideal was a state governed by the principles of historic Protestantism which at the same time gave full religious freedom to all different persuasions. He accepted the neutral state as makeshift contrivance emphasizing that the state must than be really neutral and not choosing for the ideological principles of the French Revolution but giving within the bounds of the constitution all freedom to develop themselves on all areas of life to the different persuasions.
Protestants Christians had to use this free development to form Christian institutions and especially free, Christian schools to permeate the nation with historic Protestantism and so win it back for God and his Word. The Christian school as a school with the Bible in distinction with the public school as a school without the Bible became for Groen one of the most important means for the preservation and disseminating of the gospel of Jesus Christ also with regard to its relevance for the structuring of the society. The Christian school with the Bible ought to become the rule and the public school without the Bible the exception.

 

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 5

Groen van Prinsterer as a champion a state governed by biblical principles 1

Groen van Prinsterer has been a member of Parliament –the so called Second Chamber the Dutch equivalent of House of Commons or House of Representatives- from 1849 till 1857 (a short interval excepted), and again from 1862 till 1866. There Groen van Prinsterer confessed the significance of the Gospel for all society, as opposed to the principles of the French Revolution. In the 19th century there were not yet political parties as we have them now. But there were two main currents: conservatives and liberals. But for Groen van Prinsterer the differences between them were not fundamental.

When the deepest principles were taken into account, Groen van Prinsterer saw a certain connec­tion between liberalism and socialism. All these currents were connected by their proceeding from autonomous man. In certain aspects Groen van Prinsterer was nearest to the conservati­ves. But their refusal of the principles of the Revolution was more from opportunistic motives, than from good principles, as he saw it.

Only by the light of God’s revelation, and by living in that light can we really hold fast to the essential an immuta­ble norms and values for the organisation of society. So we must interpret Groen van Prinsterer’s saying: ‘in our isolated position lies our strength.’ He meant an isolation as Daniel and his three friends in Babel; being in Babel doing with all the talents God gave you your work in Babel but being at the same time a citizen of the new Jerusalem. A Christian intermingles with other people and tries to win them for Christ but realises always that he sees all things in a completely other perspective: the perspective of God’s revelation.

So, Groen van Prinsterer was an advocate of an isolated position in a spiritual sense. He wanted to the meaning and consequences of biblical revelation, not just for personal and ecclesias­tical life, but also for society at large. Groen van Prinste­rer is the father of the formation of Protestant-Christi­an political parties in the Netherlands. For him the formation of Protestant- Christian institutions however was not an aim as such, but a means to win back to whole nation to God and his Word. Against the principles of the Revolution he emphasised the authority of God and his infallible Word.

The French Revolution had started with the declaration of the human rights, and acknowledging God’s rights could only conquer that position. From the history of the Netherlands Groen van Prinsterer pleaded for the Protes­t­ant character of the Dutch nation. Therefore he could also speak about the anti-revolutionary or Christian-historical persuasion. A Christian ought to reject the principles of the French Revolution. The Bible must be his only rule for faith and practice, his guide for all areas of life. A Christian ought also to think along historical lines. 

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 4

Groen van Prinsterer and his significance for church and state

Groen van Prinsterer always remained a member of the national Dutch Reformed Church. After his return from Brussels to The Hague he visited the Walloon Reformed Church, a French speaking congregation belonging to the national church where the rev. Secretan was the minis­ter, just like Merle d’ Aubigné a man of the Reveil-movement, or the Reformed Church were the orthodox-Reformed rev. Molenaar prea­ched.

Although Groen could not follow the people that had separa­ted from the Dutch Reformed Church, he felt himself inwardly united with them. In this connection he distinguished between the national church as a community of true believers, and between the national church as an institution.
The people that had left ‘the insti­tution’ belonged, as Groen van Prinsterer saw it, still to the national Dutch Reformed Church as a community of true believers. To say it in other words: for Groen van Prinsterer the unity of the church both nationally and worldwide was first of all a unity of faith and not a unity in structures.

In this context he used to speak about ‘the Reformed persua­sion or party’ which united dissenters and orthodox and evangelical Christians in the Dutch Reformed Church and ultimately of true believers during the centuries and all over the world. The Reformed persuasion was for Groen van Prinsterer an expression to indicate the unity in the faith of the free grace of God revealed in Christ and applied to the heart by the Holy Spirit.

In the nineteenth century Dutch society Groen van Prinsterer was an advocate for the rights of the people of the Reformed persuasion in the church, the school and society. He looked forward to the restoration of the Reformed Church as ‘the soul of the nati­on’, in order that the dissenters could return to her.
His ideal was that in the Dutch constitution the Protestant character of the Dutch nation should be explicitly acknowledged. In a fierce way he turned himself against the harsh measures, which the government had taken against the dissenters. In 1837 he wrote his The measures against the Dissenters compared with constitutional law.

The government prohibited the meetings of the dissenters because they were seen as ‘a new religi­ous sect’, which could not claim religious freedom as stipula­ted by the const­itution which only guaranteed freedom for the existing religious persuasions.
But Groen van Prinsterer declared: ‘but the dissenters are no new religious sects, as they are members of the Reformed persuasion. It is very well known that they are Reformed, Reformed pre-eminently. Perhaps they are disloyal to the church as an institution, but surely they are loyal members of the Reformed persuasion, of the real church. The confession, which is the expression of the common faith, is the mark of this persuasion. The dissenters do not leave the Reformed confession, but they keep closely to it, they embrace it, if I may say it that way.’

The repression by the government of the dissenters was for Groen van Prinsterer the evidence that the so-called liberals were in fact very intolerant. The tolerance about which they spoke was only applied to those who held the views of the French Revolution.
So Groen van Prin­sterer could speak of the intolerance of the tolerant. Among other points, it is here that we perceive how very timely Groen van Prinsterer’s thoug­hts are. Everywhere in western society there are forces active that wish to impose to the whole of society their ideology of absolute equality.

By this ideology the differences between marriage and ‘other forms of living together’, and between the different positions of man and women in marriage, church and society are wiped out. When this ideology is not accepted they speak in a very misleading way of intolerance. Everyone who does not accept the ideology is considered as intolerant and sometimes it is suggested that they reject the ideology, must be compelled to be tolerant.

 

 

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 3

A confessor of the Gospel of redemption by penal substitution

Groen van Prinsterer was a convinced confessor of the Gospel of redemption by penal substitution. This he expressed very clearly in his book Unbelief and Revolution. A word of war­ning: his way of writing was far from simple, and his language is that op the 19th century. A quotation from this book: ‘The indis­pensability of the Gospel truths appears very strikingly when they are absent. These truths are no mysteries to which one is introduced by the profoundness or the frivolity of some form of human philosophy. These are the secrets that the Lord makes known to the lowly and the meek.

The truths, which are expressed in Holy Scripture, are as clear as they are simple: peace by the blood of the cross. A sacrifice by which the ransom for many was paid; a change of heart, being visible in the activity of love and in good works; all this being an object of manifold resistance. But of this the Saviour says: I thank Thee, o Father! Lord of heaven and earth, that Thou hast hid these things from the wise and the prudent, and hast revealed them unto babes" (Luke 10:21) the childlike accepta­ti­on of these things is the first condition in learning to understand the secrets of this knowledge.’

Groen van Prinsterer typified himself as a Calvinist, but then as a Calvinist that was stamped by the Reveil. From the central motive of atonement by the blood of the cross he learned to value the confes­sions of the Reformed Church, and he pleaded for their uphol­ding in the church in both an unequivocal way and in a way that could not be designated as narrow-minded. He never desig­ned a ‘system’, nor in dogmatic, nor in politics. For such a buil­ding of systems time lacked him; and moreover, it did not suit his character.

As a man of the Reveil Groen van Prinste­rer emphasized that real orthodoxy is ‘the orthodoxy of the heart’ (an expression dear to the men and women of the Reveil) . All emphasis was laid on the central truths of faith which all Protestants share, and which unite them, as redemption by penal substitution, justifi­cation by faith alone, the necessity of a renewal by the Holy Spirit, and the full authority of the Bible.

As to the Reformed orthodoxy in post-Reformation times Groen van Prin­sterer had some reser­ves. It was his conviction that the church had not always escaped dogmatic hair-splitting, and in formulating distinc­tions that had hardly any meaning for the edification of the congregations. I think there is more than just a measure of truth in all this.

When Groen van Prinsterer speaks about a upholding of the con-fession in a way that could not be designated as narrow-minded, this applies to his vision on the Canons of Dort. He had some re-servations about this confession of the church. He himself confes­sed the truth of those Canons, and on his deathbed he was com-forted by the truth of God’s eternal and sovereign election.  Never-theless, he thought that the Canons of Dort were first and foremost a thing for the theological colleges, and not for the church.

In the 19th century there were according to Groen van Prinsterer other fronts in the spiritual battle than the fronts of the Canons of Dort, and the doctrine of the pre­destination should not be pro-minent. I can agree with Groen van Prinsterer wish of coope-ration between all evangelicals Christians, but I must honestly confess that I have another view of the Canons of Dort and on the importance of the doctrine of predestination for the church than Groen van Prinsterer had.

Although it is true that the Reformed doctrine of predestination sometimes has been isola­ted from its biblical context and therefore abused, the truth and mea­ning of predes­tination in the church as confessed by the fathers of Dort in such a well-balanced way remain of eminent weight. It makes clear that salvation is all of God. Neglecting this doctrine ultimately leads to a religion that is man-centred instead of God-centred.

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 2

Who was Groen van Prinsterer?

In 1801 Guillame (the French name for William) Groen van Prinsterer was born in The Hague. He grew up in a wealthy, aristo-cratic family. His father was a physician, who was for a time a member of the Council of State, the highest advisory council to the government. His parents belonged to the liberal wing of the Reformed Church. Like almost all of the leading elite of that time, they were averse of what they saw as extreme opinions, both in reli­gion and in society. Groen van Prinsterer was a very gifted man. On December 17th, 1823, he graduated at 10 o’clock in law, and at 11 o’clock in literature. Something that is quite unique.

While at Leyden University, Groen van Prinsterer had visited the ‘private lectures’ by mr. Bilderdijk, the father of the Reveil in Holland. The Reveil was an international movement in Switzer­land, France and Holland, where believing Christians tried to edify each other in a true and living faith. Though it is true that Groen van Prinsterer never fully accepted all Bilder­dijk’s thoughts, yet the seed sown by Bilderdijk later on came to full fruition. Bilderdijk was an advocate of the absolute monar­chy, while Groen van Prinsterer was a champion of a constitu­tional monarchy. In 1827 Groen van Prinsterer was appointed chief of the cabinet of the king, in fact the king’s private secretary. A year later he married Betsy van der Hoop. Like Groen van Prinsterer himself she came from a wealthy family. Her signi­ficance for her husband has been enormous, not in the last place in a spiritual respect.

In his official function Groen van Prinsterer was in Brussels during the prelude of the seces­sion of Belgium from Holland. This was one of the fac­tors that changed his political views. Till that time he had been like many in his time, a conservative libe­ral, or a liberal conservative, accor­ding to the circumstan­ces. But he became more and more conscious of the deadly danger that lies in the principles of the French Revolution. And also they both experienced a spiritu­al change, first his wife, and later on he himself. That was instru-mentally by the influence of the court chaplain Merle d’Aubigné, a Swiss preacher who was a representative of the Reveil Movement and has become famous as historian of the Reformation. All this led to a change in the lifestyle of the young couple. Without speaking much about it, they stopped visiting the theatre and balls.

Quite in accordance with Groen van Prin­sterer’s character this change in his life went on gradu­ally. In 1831 Groen van Prinsterer wrote to his friend Van Rappard: ‘But that faith, by which one becomes a new creature, by which instead of my own will, the desire to serve God rules, that faith I do not have, or in such a small measure that I am almost unconscious of it. But having that faith is absolutely necessary. It must be given to us. Daily prayer and reading the Bible are the means to get it. Conti­nually I acknowledge God’s guidance in my vicissitu­des, and I trust more and more in God’s help, Who hath begun a good work in me, will comple­te it.’

In January 1833 Groen van Prinsterer became seriously ill. To the great joy of his wife he was not just restored to good health, but he found rest for his soul in the complete surren­der of his person to Christ, as a complete Saviour. That year he resigned from his function. Not just because of his he­alth, but also because he did not fully like his present func­tion. Already in 1831 he had been charged with the super­vision of the archives of the House of Orange-Nassau. From that time on he could dedicate all his time to that new function, which was comple­tely in accordance with his gifts and interests.  

By publishing in the French language his book Archives de la Maison Orange-Nassau he made a name in all learned Europe. His later work, Manual of the History of our Country, is a fruit of his studying these Archives. The main characteristic of the Manual is Groen van Prinsterer’s firm conviction that God reigns over all the world according to His council, and that the birth of the Netherlands as an independent state was closely connected with the birth of the Reformed Church. And apart from this bond between church and state, there was the bond that connected both with the House of Orange-Nassau. In the 16th century William I, Prince of Orange, had been the leader of the struggle of the Dutch Provinces against Spain. He died by the hands of a murderer, who had been hired by the king of Spain. His last words were: ‘My God, have compassion with me and with this poor people.’

Groen van Prinsterer never neglected to emphasise the impor­tance of the House of Orange for the Dutch state, and for the Re­formed Church in the Netherlands. He correctly stressed the fact William III of Orange was not only important for Protestantism in the Netherlands but also in the whole of Europe because of the Glorious Revolution. By coming to Britain with his army he was in the providence of God the means that preserved Protestantism both in the Britain and in the British colonies in America.

The motto of Groen van Prinsterer ever was: ‘It is written, it has hap­pened.’ For him, Holy Scripture was the highest and final autho­rity. By the light of God’s Word he viewed history, and did he point to God’s hand in history. The historic develop­ment of such institutions as the state and the church was for Groen van Prinsterer a weighty factor. In this he was a disci­ple, among others, of the English parliamentarian and thinker Edmund Burke. Groen van Prinsterer frankly spoke about his convicti­ons, and he always fought the view that it is impossible to be neutral in church, state and society.

Groen taught that only those who are well conscious of their own principles, can be fair towards others who proceed from other principles. ‘It is written’ points to the biblical revelation. And: ‘It has happened’ points to that which God has done in history, and very surely also in the history of the Netherlands. And also God’s revelation itself has the form of history. It speaks to us of God’s great acts in Christ Jesus. By the light of God’s revelation in His Word Groen van Prinsterer wanted to view history, in his conviction that only in this way the deepest significance of history becomes visible; namely that Christ Jesus gathers and protects His church. Only in the light of God’s Word this becomes clear to us.

 

Groen van Prinsterer: A Dutch statesman who confessed the Gospel of Christ 1

Introduction

When one would ask me which two Dutchmen from the 19th centu­ry impressed me most, my answer would be, without any hesitation: Kohlbrugge and Groen van Prinsterer. Kohlbrugge a preacher of the Gospel, and comforter of the mournful; and Groen van Prinsterer especially a confessor of the Gospel in society. As to their characters, they differed very much from each other. They did not think in the same way in every respect. But their actions were stamped by what Groen van Prinsterer called ‘the Reformed persuasion’, that is the persuasion that the triune God is the God of complete salvation and that Bible as God’s infallible and inerrant Word is the only rule of faith and practice.

Kohlbrugge was rather a difficult man in social intercourse. He was a bit peculiar in his doings, and very much attached to his own views. On the other side Groen van Prinsterer was named by some of his con­tem­poraries ‘the noble Groen van Prinsterer’. He had a somewhat reserved but also very amiable character.

According to my opinion Kohlbrug­ge was superior to Groen van Prinsterer in his radical under­standing of the notions of law and Gospel. But Groen van Prinsterer sur­passes Kohlbrugge in his under­stan­ding and his resistance of the spirit of his time. In this Groen van Prin­sterer is both deeper and more sober. But as a matter of fact, this comparison is not quite justified, and perhaps out of place.

Groen van Prinsterer and Kohlbrugge both re­ceived from God their own specific tasks: Kohlbrugge as a theologian and preacher of the Gospel; and Groen van Prinste­rer as a jurist and a confessor of Christ, both in the church and in the state. Both men, with their own personal and speci­al gifts and insights have been useful in God’s kingdom.

As a theological student the first book by Groen van Prinsterer I read was his Unbe­lief and Revolution.  Without any doubt this is his main work. It has its origins in a number of lectures which he held for a small circle of interested friends in the winter of 1845-1846. His style of writing is not easy. But it struck me immediately in Groen van Prinsterer how very much to the point his expressions are. Everywhere in his writings we find very original and clear thoughts, by which he typifies the Gospel as against the spirit of his time.

The motto of the French Revolution was: freedom, equality and brotherhood.  But the French Revolution preached, as Groen van Printerer saw it, a kind of freedom that was not Christian freedom, an equality that was no Christian equality, and a fraternity that was not Christian brotherhood. Christian freedom is not freedom from the authority of God and His Word, but just a freedom to serve the Lord. Real freedom can only flourish within the bounds of the Lord’s commandments.

Christian equality is an equality before God both in condemnation and in pardon by God’s free grace through the blood of Jesus Christ and not an equality that destroys all distinctions in society. The real brotherhood is not based on vague principles that will never really unite men in lasting way, but the Christian brotherhood is based on the blood of Christ and the indwelling of the Spirit and so surpasses distinctions that are based one race, place in culture, intellect, wealth and so on. It makes men of different states in society com-passionate towards each other.

Groen van Prinsterer was deeply convinced of the destructive character of the principles of the French Revolution for church and society. The French Revolution sought to annihilate the notion of God and His Word as the source of all authority. Against the principles of the French Revolution testified of God’s revelation as the only solution not only for the church both also for society at large. The true church is the church that proclaims the Gospel of redemption by penal substitution.

According to Groen van Prinster European society will disintegrate into a chaos when it is not longer governed by the principles of God’s revelation for society. He foresaw the peoples of the European countries would become order less masses. In our time we can see the fulfilment of this prophetic insights of Groen van Prinsterer; insights based on a knowledge of God’s Word and its meaning for church and society. For Groen van Prinsterer the only hope for Europe was the return to the living God who can only be known in a saving way through His Word. His device was: ‘Against the Revolution the Gospel.’

 

 

Het verstaan van de tekenen van de tijden

De Heere vraagt dat wij de tekenen van de tijden verstaan. In het keizerlijke Rome was de goddelijke keizerverering het teken van het Beest. Je hoefde slechts een papier bij je te dragen dat je een wierookkorrel had geofferd. In de tijd van de Reformatie was deelname aan de mis het bewijs dat je de beginselen van de Reformatie niet was toegedaan. In islamitische landen kan het zeer gevaarlijk zijn te betuigen dat je Mohammed als een valse profeet ziet. In onze samenleving is de klassiek christelijke visie op huwelijk en seksualiteit de steen des aanstoots.

Ik geef een drietal citaten van Groen van Prinsterer: ‘De belij­denis, waartoe men wordt geroe­pen, staat tel­kens met den aard der tij­den waarin men leeft, in verband. Het belij­den, waar de kracht des Christelijken ge­loofs zich openbaart, ligt niet altijd in het getrou­welijk opzeggen van al de Artikelen des Ge­loofs; niet altijd in een on-voorwaardelijke onderschrijving van de Symboli­sche Schrift; zelfs niet in eene predi­king waarin geen enkel woord aange­troffen wordt, dat den meest regtzinnigen keurmeester erge­ren zou. Het belij­den is het uitkomen voor de waarheid waar de verde­diging bezwaar­lijk is, waar het belijden met lijden vergezeld is. Ge­lijk de aanval het kritieke punt aanwijst, zoo volgt, uit den aard der ver­looche­ning, de aard der be­lijdenis, welke in ieder tijds­ge­wricht de geloovi­gen voegt.’ Aan zulke belijders is dringend be­hoefte. Laat onze bede zijn: ‘O, Heere, open Gij mijn lippen door Uw kracht.’

In het decembernummer van 1875 van Nederlandse Gedachten heeft Groen bij zijn naderend levenseinde zelf zijn geestelijk testament geformuleerd. Dat luidt als volgt: ‘Met de tolle­naars­bede: O God, wees mij zondaar genadig! Met de Heidelberger Catechismus­wijsheid: mijn enige troost in leven en sterven. Met de juichtoon: Ik danke God door Jezus Christus onzen Heere. Met de strijdleus der Reformatie: Doet aan de gehele wapenrusting Gods en het zwaard des Geestes hetwelk is Gods Woord. Met de zinspreuk: Een Staatsman niet! Een Evangeliebelijder.’

Dan nu het derde citaat. In 1831 schreef Groen aan zijn vriend Van Rappard: ‘Maar het ge­loof, waardoor men een nieuw schepsel wordt, waardoor, in plaats van een eigen wil, de zucht om God te dienen de heersende is, dat geloof bezit ik niet, of althans in nog zó geringe mate, dat ik er mijzelf nog bijna onbewust van ben. Maar dat geloof is wel volstrekt nodig. Het moet ons gegeven worden. Dagelijks gebed en bijbellezing zijn de middelen het te krijgen. Ik erken gedurig de leiding van God in mijn lotgevallen en begin meer te vertrouwen op Gods hulp, Die Zijn goede werk in mij voleindigen zal.’